Exit Magazine

Arne Deforce (foto Paul Willaert)

Iedereen heeft de volgende situatie wellicht al meegemaakt: u gaat naar een muziek- of dansvoorstelling en op het podium worden de meest virtuoze, complexe en halsbrekende toeren verricht, zodat u zich afvraagt: hoe doén ze het? De muzikanten lijken soms ter plaatse uit te vinden, tussen notatie en intuïtie, waarbij alles wonderwel samen klikt. Staat alles werkelijk genoteerd, of doen de musici inderdaad maar wat? En wat dan te zeggen van dans. Kan een choreografie ooit exact herhaald worden? Hoe ziet zoiets er op papier überhaupt uit?…

Maar misschien herkent u dit niet, dat kan natuurlijk ook. Het maakt eigenlijk niet veel uit; beide gevallen vormen een goede reden om begin maart af te zakken naar het Concertgebouw voor Genoteerd!, een festival rond Westerse muziek- en dansnotatie doorheen de eeuwen. De bedoeling van het evenement is immers enerzijds om het publiek mee te laten kijken over de schouder van de componist en uitvoerder. Anderzijds bevraagt het festival het concept en mogelijkheden van notatie, iets wat we vaak vanzelfsprekend vinden en aan voorbijgaan. Cellist Arne Deforce, hier in de hoedanigheid van curator, licht toe: ‘Die fascinatie voor de manier waarop dans of muziek op papier wordt gezet, is iets wat vaak terug komt bij het publiek. Met het festival willen we tegemoet komen aan de nieuwsgierigheid voor het creatieve proces van de notatie, door tijdens de concerten en dansvoorstellingen de partituren te projecteren. Zo kan het publiek ook zien wat het hoort’. Tijdens de vierdaagse zal ook een grote diversiteit aan notatiewijzen te zien zijn in de gangen van het Concertgebouw. ‘Via de tentoonstelling willen we de aandacht vestigen op de schoonheid van de notatie op zich. De zogenaamde graphic scores zijn (bijna) kunstwerken op zich. Je zou ze zelfs aan de muur kunnen hangen als een vorm van ‘stille muziek’, om naar te kijken. Daarnaast zijn er actie-notaties, tekstpartituren, films en ook afdrukken van digitale notatie, die zullen worden gespeeld door musici maar ook door robots en computergestuurde instrumenten’. Betekent de evolutie naar moderne vormen van muzieknotatie, waarbij papier als drager ook steeds minder gebruikt wordt, dat de traditionele vormen van schriftuur zullen uitsterven? Niet zo volgens Deforce: ‘Ik ben ervan overtuigd dat de klassieke muzieknotatie nooit zal verdwijnen. De schriftuur schikt zich altijd naar de soort muziek die men maakt. Elektronische muziek, improvisatiestructuren of bijvoorbeeld jazz vragen een andere notatie dan klassieke muziek. Eerder dan een lineaire evolutie, bestaan verschillende notaties parallel naast elkaar. Langs de ene kant volgt de notatie de nieuwe mogelijkheden van de technologische, en daarnaast ontwikkelen sommige componisten en choreografen een geheel eigen muziek- of danstaal, die een even unieke notatiewijze vergt’.

Tot slot wil het festival ons doen stilstaan bij de functie van een partituur. Reproduceerbaarheid is uiteraard de eerste en wellicht belangrijkste bestaansreden van muziekschriftuur. Deforce wijst echter nog op andere motieven: ‘De partituur toont hoe een uitvoering zich verhoudt tot het model dat is vastgelegd in de neergeschreven versie; de partituur als een kaart, een soort blauwdruk van al haar mogelijkheden. Op die manier is ze een disciplinering van de creativiteit die leidt tot artistieke vrijheid. Terzelfdertijd is een partituur nooit een absolute waarheid. Ze is een voorstelling van de verschillende interpretaties die je van het ‘werk’ kunt maken. Deze spanning tussen vrijheid en discipline, geslotenheid en openheid, de mogelijkheid als artistiek risico, maakt interessante partituren voor mij zo boeiend. Partituren zijn bovendien ook niet altijd de neerslag van wat een componist hoort in zijn hoofd. Dat kan, maar hoeft zeker zo niet te zijn. Sommige muziek kan komt pas tot stand doordát ze is neergeschreven. Denk maar aan een complexe passage in een symfonie van Mahler of een 32-stemmig motet uit de Renaissance. Dergelijke muziek is te complex om nog innerlijk te horen. Maar dankzij de notatie wordt de creatie hoorbaar’. (ALEXANDER JOCQUE)

Info: Genoteerd! vindt plaats in het Concertgebouw van 27 februari tot 2 maart (http://www.concertgebouw.be)

Foto Stijn Vos

Van 3 tot 22 maart zet het Brugse Cultuurcentrum alle zeilen van de flamenco bij. Ze doen dat met een gevarieerde reeks activiteiten: film, concerten, workshops, kookateliers, en dat voor zowel jong als oud. Flamenco staat sinds 2010 op de lijst van het Immaterieel Erfgoed en staat in Brugge Werelderfgoedstad op zijn plaats. Net als vorig jaar stelde programmator Patsy Magerman een boeiende affiche samen.

Het zwaartepunt van dit festival ligt in het weekend van 21 en 22 maart met telkens een concert van een grootheid uit de flamencomuziek. Op vrijdag is dat Carmen Linares. In Remembranzas haalt ze ‘haar mooiste herinneringen’ op en zingt ze ‘ver voorbij de flamenco naar nieuwe einders’, zoals de programmatekst vermeldt. Zo verklankt ze haar liefde voor de moderne klassieke dichters, zoals Federico Garcia Lorca, in nieuwe flamencogezangen. Ze maakt ook plaats voor de Spaanse volkspoëzie die ze nieuw leven inblaast. Linares heeft er een carrière van veertig jaar op zitten en geldt in Spanje als de ‘grande dame’ van de flamenco. Het concert wordt ingeleid door de Brugse SNT-leraar Jo Libbrecht, die Spanje en haar muziek door en door kent.

Topper nummer twee is Macarena Ramirez, amper 22 jaar oud, maar in Spanje één van de grote namen in het genre. Meestal gehuld in lange gewaden brengt ze hedendaagse choreografieën die alle hoeken van het podium verkennen. Haar ritmisch stampen maakt furore. Twee jaar geleden gaf ze in ons land een geweldig optreden.

Carmen Linares

Flamenco herwint stilaan zijn sérieux. Het wordt vandaag beschouwd als een prominent onderdeel van de Spaanse cultuur en heeft zijn bakermat in Andalusië, met uitbreidingen naar alle andere regio’s van Spanje. Vandaag is flamenco Spanjes belangrijkste culturele exportproduct. De sterkste kenmerken zijn de soms Arabisch aandoende klanken, de uitbundige muzikale versieringen en het sterke ritme. De nieuwe generatie schudt het clichématige karakter van zich af, een restant uit de Franco-periode, en zoekt voortdurend naar nieuwe benaderingen.

De twee vorige edities lokten telkens ruim duizend toeschouwers en de verwachtingen liggen nu minsten even hoog. Behalve de concerten is er immers nog een gespreid maar ruim aanbod aan activiteiten: zie  www.ccbrugge.be/flamenco. (LF)

Benjamien Lycke (Foto Stijn Vos)

Vierentwintig jaar en al een opera neergepend. Was het een quizvraag, dan konden ronkende namen als Mozart, Rossini of Strauss het antwoord zijn. Ditmaal moet het antwoord echter niet zo ver in tijd en ruimte gezocht worden: de Bruggeling Benjamien Lycke kan aan dat indrukwekkende rijtje componisten worden toegevoegd.

 Acubens, zo heet Lyckes eenakter, was het afstudeerproject voor zijn opleiding compositie aan het Conservatorium van Gent. De meeste studenten in die richting schrijven als eindwerk een sonate, iets voor strijkkwartet of piano solo. Met andere woorden: kamermuziek. Logisch; los van de complexiteit en het metier vereist om iets te schrijven voor pakweg twintig partijen, zijn er de praktische obstakels die het schrijven én uitvoeren van een opera in het kader van een afstudeerwerk zowat onmogelijk maken. Benjamien Lycke dacht er anders over, toog aan het werk en bracht het geheel tot een bijzonder indrukwekkend einde. Hoe in godsnaam komt iemand ertoe dergelijke uitdaging toch aan te gaan en te slagen? Simpel: schrijf eerst drie musicals.

Van de Steinerschool naar het Conservatorium en terug

Het hoeft niet te verbazen dat Lycke al van jongs af aan bezig is met muziek. In het Stedelijk Conservatorium van Brugge volgde hij piano, orgel en zang. De stimulans om zelf ook te creëren, in plaats van passief na te spelen, kreeg Lycke vooral van David Anne in de Steinerschool. Lyckes eerste echte compositie was muziek die hij schreef bij een toneelstuk in het vierde middelbaar. De jonge componist had de smaak duidelijk te pakken, want in zijn laatste jaar schreef hij de musical Le Piédestal, wat meteen kon dienen als Lyckes ingangsexamen in het Conservatorium van Gent. Hij werd er toegelaten en leerde het vak onder Lucien Posman. In zijn derde jaar kreeg hij de kans om – buiten het curriculum – de muziek te schrijven bij twee musicals. Toptalent en Terminus waren het resultaat. Beide musicals werden gecreëerd in de schoot van Muscial van Vlaanderen en werden opgevoerd in de Capitole in Gent.

Toch bleef Lycke op zijn honger zitten; zo’n musical is allemaal goed en wel, maar voor een componist werkt het genre toch beperkend. Vanuit zijn ervaringen met de musicals is het idee ontstaan voor een opera. Acubens handelt over een wetenschapper en zijn dochter, die hij tracht te beschermen tegen het dogmatische van een (fictieve) maatschappij waarin er geen plaats meer is voor wetenschapsbeoefening. Door zijn dochter volledig te onttrekken aan de samenleving is de wetenschapper echter zelf ook dogmatisch… een conflict dat een ideaal uitgangspunt vormt voor een dramma per musica. En ja, ook de plot en het libretto schreef Lycke eigenhandig. De opera is opgevoerd in de overvolle Miryzaal van het Gentse Conservatorium, waarvan Lycke een professionele opname heeft kunnen maken. Die is half maart te zien op OP12. Na de hectiek van zijn operaproductie kent Lycke nu een rustigere periode. Hoewel, steeds meer compositieopdrachten lopen binnen en daarnaast volgt de Bruggeling een lerarenopleiding. Daarvoor doet hij momenteel stage in, jawel, de Steinerschool.

What’s next?

De kans dat Lycke later effectief ook als leraar aan de slag gaat, lijkt eerder klein. Het succes van Acubens werd internationaal opgepikt. Het leidde tot een uitnodiging van de Royal College of Music in Londen, één van ’s werelds meest vooraanstaande instituten voor muziekonderricht, om er compositie in combinatie met muziekproductie te studeren. Intussen heeft Lycke recent ook zijn eigen vzw, synArt, opgericht, om zijn vele projecten te kunnen stroomlijnen. Eén daarvan is MONU, een werk in het kader van de 14-18 herdenking, dat in april 2015 te zien en te horen zal zijn in het Concertgebouw (en waarvoor binnenkort een crowdfund wordt opgezet). Op zijn zachtst gezegd: iemand om in de gaten te houden dus. (ALEXANDER JOCQUE)

Acubens is op 17 en 18 maart te zien op het derde kanaal van de VRT, OP12,  www.benjamien.be

www.acubensopera.com, www.synart.eu

1 maart 2014, 20.30 uur

Sta Op! Dead Legends, Tom Vermeir (De Werf)

In dit stuk kruipt acteur Tom Vermeir in de huid van een stand-up comedian. In de voorstelling flirt hij met de vele vormen van comedy en rammelt hij met kijkkaders en verwachtingspatronen. In Zone 09 verscheen: ‘Een voorstelling over het enfant terrible van de comedy, gemaakt en gespeeld door een enfant terrible tout court.’ Vermeir is muzikant bij A Brand, maar sinds 2011 is hij opnieuw op het toneel te zien. Recent speelde hij één van de rollen in het bejubelde De Pijnders van Cie Cecilia. Hij geeft ook regelmatig workshops voor jongeren, onder meer bij De Kopergieterij. (Info t 050 33 05 29, reservatie@dewerf.be, http://www.dewerf.be)

 7, 8, 14 en 15 maart 2014 om 20.00 uur

9 maart 2014 om 19.00 uur 
In de Stille Kempen (De Bijenkorf), DAT De Scene

Het Dudzeelse toneelgezelschap DAT de Scene speelt In de stille Kempen, een stuk naar De Revisor van Nicolaj Gogol. De paniek slaat toe in het Rust- en Verzorgingstehuis De Stille Kempen wanneer het personeel er achter komt dat ze inspectie mogen verwachten van een revisor. Een charmante Brusselaar die al een week in de stad verblijft, wordt prompt aanzien voor de topambtenaar. Ze overladen hem met geld en geschenken in de hoop dat hij hun corrupte praktijken niet aan de kaak zal stellen. De vrolijke klaploper laat zich alles welgevallen, tot de grond hem te heet onder de voeten wordt … Ondanks de grondige facelift voor De Revisor, blijft de groteske grimlach van het origineel onderhuids zichtbaar. Gogol vergroot de kleine kanten van de samenleving uit: de hebzucht, de paranoïde angst, de corruptie, het opportunisme en de seksuele appetijt. (Info t 050 59 96 99, www.datdescene.be)

20, 21 en 22 maart 2014

Marathon FIVE-O

Werkgroep 66 nodigt in maart Tableau nr 1 uit, het Antwerpse gezelschap rond 6 acteurs, onder wie Bert Cosemans en Bart Van Avermaet. Cosemans studeerde eind jaren tachtig af aan Studio Herman Teirlinck en werkt vaak voor tv. Hij had een vaste rol in Flikken. Bart Van Avermaet is vooral bekend als Waldek uit de Eén serie Thuis. Marathon FIVE-O is geschreven door Robert Siân en Tony Dunham en wordt gespeeld door voornoemde acteurs. Deze voorstelling is het vervolg op het zeer succesvolle Marathon dat drie seizoenen lang door Vlaanderen toerde. Marathon FIVE-O gaat over twee vrienden die niet met, maar ook niet zonder elkaar kunnen leven. (Info Joanna Beernaert, t 050 35 85 50 ( op weekdagen van 10.00 tot 19.00 uur) of joannabeernaert@telenet.be, info op http://www.facebook.com/toneelkring.werkgroep66)

Ken Vandermark & Paal Nillsen-Love

Drummer Nillsen-Love en saxofonist/klarinettist Vandermark werken sinds 2000 in verschillende – al dan niet eigen – formaties samen, maar optreden in duo voelt voor hen als het meest vanzelfsprekend aan. In deze bezetting brengen ze straks ritmische en wilde improvisaties, langzamere meer meditatieve momenten en avontuurlijke uitbarstingen op zoek naar nieuwe sounds.

Parazzar – 9 maart om 20.00 uur – www.parazzar.be

Brussels Jazz Orchestra ‘Graphicology’

Foto Phile Deprez

Nieuwste project van BJO, al 20 jaar actief en onlangs nog tweemaal genomineerd voor een Grammy Award  (‘Wild Beauty’, met Joe Lovano). ‘Graphicology’ combineert big band jazz en graphic novel: live uitvoering van de soundtrack die 6 componisten schreven voor een aantal door Philip Paquet geselecteerde verhalen, gemonteerd tot originele video’s op groot scherm. A visual jazzscore, heet dat.

Stadsschouwburg – 11 maart om 20.00 uur – www.dewerf.be

Sinister Sister performs Zappa

Hoewel Frank Zappa van radiozender en TV-scherm lijkt gebannen, blijft zijn magistrale oeuvre (o.a.) muzikanten beïnvloeden. Ten prooi aan onweerstaanbare drang grasduinen vibrafonist Pieter Claus en drummer Lander Gyselinck met drie geestgenoten enthousiast in de rijke instrumentale erfenis van FZ, met diep respect maar zeker nooit slaafs. Een zeldzame gelegenheid om Zappamuziek live uitgevoerd te horen.

De Werf – 14 maart om 20.30 uur – www.dewerf.be

Tuxedomoon

Godsgeschenk voor wie al die jaren trouw is gebleven aan deze “experimental avant-garde post-punk New Wave group”. De Amerikaanse cultband, in 1977 ontstaan, met Steven Brown en Blaine L. Reininger als drijvende krachten, vertoont zich tegenwoordig immers slechts onregelmatig en niet bepaald vaak meer op een podium. Nu warempel in Brugge: niet te missen dus, want er komt misschien nooit meer zo’n buitenkans.

Biekorf – 22 maart om 20.00 uur – www.cactusmusic.be

Elina Duni Quartet

Quartet rond zangeres Elina Duni die na de val van het communistisch regime Albanië  verliet om zich in Zwitserland te vestigen waar ze klassieke piano leerde, jazz ontdekte en vervolgens zang en compositieleer studeerde. Op hun derde cd ‘Matanë Malit (Beyond the Mountain)’ bezingt Duni haar liefde voor haar moederland. Zelf benadrukt zij dat ze geen zangeres is met een backing trio: haar stem is een instrument net als de drie andere.

Vrijstaat O. – 30 maart om 17.00 uur – www.vrijstaat-o.be

Uitstekend nieuws voor wie houdt van de volle sound van bigband: het eerste weekend van maart staat Swing Time Society tweemaal op een Brugs podium.

Naar jaarlijkse traditie organiseert Swing Time Society ook in 2014 in eigen beheer een dubbelconcert en sinds 2003 is de vaste stek daarvoor de Magdalenazaal. In 1979 door Bruggeling Eddy Dorsan opgericht en oorspronkelijk vooral een dansorkest, groeide de formatie geleidelijk uit tot een complete bigband die in de loop der tijden enkele keren van naam wisselde, maar sinds Ghislain Slingeneyer het dirigeerstokje overnam (2006), optreedt onder de naam Swing Time Society.

Samengesteld volgens de klassieke bigband traditie – saxen, trombones en trompetten, ondersteund door een uitgebreide ritmesectie en opgefleurd door 2 zangeressen en een zanger – beheerst dit veelkoppige getalenteerde gezelschap een gevarieerd en uitgebreid repertoire (meer dan 200 nummers!). Daarin zowel grote swingklassiekers van Duke Ellington, Count Basie, Glenn Miller e.a. als originele, hedendaagse jazz (Quincy Jones, Sammy Nestico, Joe Zawinul, Diana Krall), maar ook pop (Stevie Wonder, Phil Collins, Angie Stone, The Beatles …), dans- en filmmuziek en muziek uit het “lichtere genre”.

Het orkest staat o.l.v. gitarist Ghislain Slingeneyer, een stadsgenoot die méér dan zijn sporen heeft nagelaten in de muziekgeschiedenis van Brugge – zie het aantal vermeldingen in ‘Brupop!’ – maar ook buiten de (stads- en lands)grenzen, bovendien tevens als arrangeur en producer. (PJG)

MaZ – zaterdag 1 maart (20.00 uur) en zondag 2 maart (16.00 uur).

Kaarten: bij de leden; telefonisch op 050 31 82 09; bij In&Uit Brugge;

via info@swingtimesociety.be

Meer info: www.swingtimesociety.be

Jos Van Immerseel (Anima Eterna Brugge)

‘De Carmina Burana is één van de meest originele meesterwerken uit de 20^ste eeuw’

Schrikken was het voor de geregelde bezoeker van het Concertgebouw: op 20 februari brengt Anima Eterna Brugge, samen met Collegium Vocale Gent, haar interpretatie van de alom bekende Carl Orff-compositie, de Carmina Burana. Middeleeuwse liederen op hedendaagse muziek en de omstreden populariteit van deze compositie prikkelen de nieuwsgierigheid: concert meteen uitverkocht, de wachtlijst lang.

Van Immerseel: ‘Mijn motivatie om de Carmina te brengen? Ik vind het een van de meest originele meesterwerken uit de twintigste eeuw. Vaak wordt het gespeeld door symfonieorkesten met een enorme bezetting strijkers, terwijl die volgens de partituur amper aan bod komen. Het zijn vooral de blazers en het slagwerk die prominent (moeten) zijn en dat willen wij laten horen. Ik ben heel blij dat onze partner, het Collegium Vocale Gent, meteen enthousiast reageerden en meestappen in dit avontuur. Voor de Ragazzi-partijen rekenen we op Cantate Domino, Aalst.’