Exit Magazine

De tentoonstelling Liefde en Devotie leidt andermaal tot de discussie waarom dit beroemde handschrift niet eerst in Brugge is aangeboden. Mieke Dumont van Focus/WTV bond dit weekend op facebook de kat de bel aan: ‘De eigenaars, een adellijke familie uit Brugge, wilden het topstuk blijkbaar verkopen, voor de nodige centen natuurlijk… Niemand hier kreeg ooit de kans om het stuk te kopen. Met dank aan een wel erg bekende baron uit Brugge, die naar eigen zeggen dagdagelijks strijdt voor het behoud van het erfgoed in onze stad. Die keer dus niet, blijkbaar..’.  Een verwijzing dus naar  Andries Van den Abeele. Klopt dit verhaal dat dezer dagen in Brugse middens van politiek en musea de ronde doet?

Kort na de verkoop van het handschrift in 2007 schreef Andries Van den Abeele een uitgebreide versie van ‘de feiten’. Zo onthulde hij onder meer het bezoek in 2002 aan Kasteel Ten Berghe in Koolkerke (waar het handschrift bewaard werd) van burgemeester Moenaert en toenmalig député Dirk De fauw. Volgens AVDA ‘liet geen van beiden een woord van belangstelling vallen’ voor het handschrift, wel voor het kasteel en bijbehorend domein.

Kasteeleigenaar François van Caloen, die zijn kasteel inmiddels had verhuurd en in Elsene  ging wonen, bergde het kostbare handschrift op in een kluis en keek reikhalzend uit naar een eventuele lucratieve verkoop. Van den Abeele speelde, naar eigen zeggen, hierbij de rol van bemiddelaar: ‘Het leek mij vooral de plicht hem (van Caloen) te overtuigen…dat hij niet zomaar aan de meestbiedende Amerikaan of Japanner mocht verkopen’. Van den Abeele beweert voorts dat hij heeft gepleit voor de verkoop aan ‘een openbare instelling…die dit uitzonderlijke erfstuk van de Nederlandse cultuur en literatuur op passende wijze in ere zou houden’.

Daarop werd het handschrift eerst aangeboden aan de Koninklijke Bibliotheek in Brussel waar men (amper) 750.000 euro wou bieden, terwijl eigenaar François van Caloen 2,5 miljoen euro voor ogen had, waardoor de aankoop uiteraard niet plaatsvond. De Koninklijke Bibliotheek probeerde nadien de misser goed te praten door te spreken van ‘een kunstmatige en financiële overwaardering van het cultureel erfgoed’.  Pas hierna kwamen Van den Abeele en Brugge, naar eigen zeggen, ‘in beeld’.  Citaat: ‘Als ik hem (van Caloen) wilde overtuigen om aan een openbare instelling te verkopen, dan dacht ik natuurlijk in de eerste plaats aan de stad Brugge’ . Er zouden daarop enkele informatieve gesprekken hebben plaatsgevonden, maar de Brugse monumentenwaker ‘wist al snel dat de krachtige wil niet zou aanwezig zijn om een dergelijke aankoop te realiseren’.  Van den Abeele vraagt aan zijn critici in deze zaak ‘Wanneer hebt u uw belangstelling bij de verkoper laten blijken?’

De waarheid ligt wellicht ook elders. In 2003 vaardige cultuurminister Anciaux het Topstukken-decreet uit dat moest verhinderen dat belangrijke kunstwerken het land uitvluchtten. Hierdoor gealarmeerd zouden de erven-van Caloen de buitenlandse piste verkozen hebben, omdat ‘topstukken’ waarschijnlijk onder de marktprijs zouden beland zijn. Van den Abeele zou de eigenaar daarop overtuigd hebben niet te verkopen aan een Londens veilinghuis, maar aan de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Noblesse Oblige? Of klare wijn tijdens een van de lezingen in het kader van Liefde en Devotie? (LF)