Exit Magazine

Jan Breydel, de foute man op het standbeeld

Breydel. Ze werden beschouwd als de beroemdste beenhouwersfamilie in Brugge in de 14^de en 15^e eeuw. Na het verschijnen van ‘De Leeuw van Vlaanderen’ van Hendrik Conscience werd Jan Breydel zelfs opgevoerd als held in de Guldensporenslag. ‘Fout!’ zegt de West-Vlaamse historica Lisa Demets. Fictie! Ze schreef er met ‘Breydel’ een boeiend en stevig gedocumenteerd boek over.

Jan Breydel is bekend als de man die een grote rol speelde in de Guldensporenslag in Kortrijk op 11 juli 1302. Maar klopt dat wel? Verschillende families Breydel waren actief in die periode. Demets dook in de Brugse archieven en bibliotheken en schreef het verhaal van hoe één familie onterecht met de roem en faam van Jan Breydel aan de haal ging. En dat gebeurde al in de middeleeuwen zelf en niet door Conscience. De familie Breydel bestempelt zij als ‘de meest succesvolle herschrijvers van het verleden’.

Deze familie Breydel wist maar al te goed hoe ze een ongunstig beeld van Jan moesten bijkleuren. Demets legt uit: ‘In de geschiedkundige teksten uit de tijd van de Guldensporenslag is Jan Breydel nergens te bespeuren’. Enkele decennia later wordt Breydel neergezet als ‘als een bruut, geweldenaar, moordenaar en dronkenlap’. De familie kon dat beeld niet onaangeroerd laten en maakte van Jan Breydel een kapitein die de Vlaamse graaf steunde naar de machtige familie Breydel die aan belang won in Brugge in de veertiende en vijftiende eeuw.

Voor Demets een gelegenheid om te onderzoeken hoe en waarom dergelijke ‘gewone’ mensen in de middeleeuwen geschiedenis schreven. Zij ontdekte dat veel stedelijke schrijvers zelf politiek actief waren en dat kleurde natuurlijk hun interpretatie.

Standbeeld

Geen Jan Breydel zonder Pieter De Coninck, de ware volksheld die mee het standbeeld op de Markt kleurt. Helaas raakte Pieter De Coninck vlug vergeten in de geschiedenis en belandde daardoor snel in Breydels schaduw. Tijd voor eerherstel, vindt Demets, en een flinke stap terug voor Jan Breydel.

Aan dit verhaal kleeft nog een stukje ‘humor’. Op de Markt werd in 1887 een standbeeld opgericht ter ere van de twee figuren. Het werd zelfs twee keer ingehuldigd omdat het Vlaamse Breydelcomité en het Franstalige stadsbestuur mekaar niet konden vinden. Twee inhuldigingen losten de zaak op. In 1987 werd het wapen van Breydel trouwens aangepast naar het wapen van de familie die centraal staat in dit boek. (LF)

____

‘Breydel, het verhaal van een ambitieuze politieke familie in middeleeuws Brugge’, Uitgeverij Vrijdag