Aan nieuwe boeken over historisch en actueel Brugge is er geen gebrek, en, zeer opvallend, de kwaliteit is top. Bruggeling Benoit Kervyn de Vokaersbeke doet er nu nog een klepper bovenop met zijn ‘Wapenschilden in Brugse straten’. U staat er wellicht niet bij stil, maar Brugge is bijzonder rijk bedeeld aan wapenschilden en heraldische symbolen aan Brugse gevels. De West-Vlaamse Gidsenkring verrast nu met een rijk overzicht van de heraldiek in het Brugse stadsbeeld.
Neem nu de Brugse Burg. De bezoeker ziet tussen al het gevelschoon heel wat wapenschilden en heraldische symbolen, vaak in felle kleuren. Deze tientallen wapenschilden verwijzen daarbij naar het openbare gezag dat hier, toen en nu, beoefend wordt.
De heraldiek is ontstaan in de 12de eeuw, gevolgd door de clerus die vanaf de 13de eeuw een eigen parcours volgde. Ook buiten Europa vinden we heraldiek, tot in de vroegere communistische landen toe.
In Brugge is het aanbod blazoenen op pleinen en straten heel uitgebreid. Het gaat dan over wapenschilden van vorsten, landen, Stad Brugge en religieuze instanties. Die geschiedenis en bijbehorend verhaal is nog niet eerder bestudeerd en dit boek wil daar een antwoord op geven.
Zijn blazoenen voor de eeuwigheid?
Benoit Kervyn: ‘Nee. Wapenschilden kunnen gerust in een noeuw jasje worden gestoken. Vormgevers maken daar soms geslaagde voorbeelden van. Maar niet alle keuzes blijken even goed uit te vallen. De gekroonde letter van de Stad Brugge is nog niet zo lang geleden overboord gegooid en vervangen door de gesplitste naam van de stad. Daardoor is deze stad een sterk en duidelijk heraldisch embleem armer.’
Kervyn noemt het ‘een verlies en een verloochening van onze geschiedenis en ons erfgoed. Die ‘overheidswapens’ leren ons iets over het ontstaan van een stad.’
Wanneer en hoe zijn wapenschilden ontstaan geworden?
Kervyn: ‘Ze zijn in de 12de eeuw ontstaan uit noodzaak naar een duidelijke herkenning van vriend en vijand op het slagveld, en dat door middel van kleuren. Vandaar de term ‘kleur bekennen’.
‘De symbolen op de wapenschilden werden erfelijk doorgegeven van vader op zoon en benadrukken de familiebanden. Het werd dan ook vlug van belang om die ‘wapens’ ergens vast te leggen in teksten en tekeningen. Dit was het werk van de herauten. Zij hielden toezicht op wat op heraldisch gebied kon en niet kon. Zij waren de experten.’
Het boek Wapenschilden in Brugse straten van Benoit Kervyn deVolkaersbeke is hiermee boeiende materie geworden voor zowel leek als gepassioneerde Brugge-kenner. De eerste 25 pagina’s bespreken elk aspect van de heraldiek, de overige 225 zoeken naar ‘wapens’ in Brugse straten. Dit naslagwerk bevat bovendien een keur aan boeiende illustraties. (LUC FOSSAERT)
Exit Magazine 