Exit Magazine

‘Een stad als stilleven’

‘Soms ging ik de ruimte bekijken als een architect’

Brugge is, met enige overdrijving, de meest gefotografeerde stad van ’t land. Dat leidt van tijd tot tijd tot de onvermijdelijke fotoboeken ten behoeve van Bruggeling en toerist. De Brugse fotograaf Jan Darthet put uit een ander vaatje. Tijdens de eerst lockdown trok hij zijn beste wandelschoenen aan en struinde kriskras door de stad die hem, zonder de toeristische balast, verraste met schitterende lichtinvallen, schaduwen en rustige schoonheid. Negentig streng gekozen kleurenfoto’s zijn nu gevat in een keurig fotoboek dat deze stad ‘als een stilleven’ ziet. Aanbevolen in cadeautjestijd.

EXit: Brugge in lockdown, u hoefde geen twee keer na te denken over de keuze en het onderwerp?

Darthet: ‘De reeks is na stevige selectie ontstaan door de sfeer die ik tijdens de wandelingen ervoer. De meer dan 90 beelden zijn voor mij echt een stad als stilleven, en dat is ook de insteek waarmee ik aan de slag ging. De eerste wandelingen focusten zich meer op de gesloten stad. Deze beelden heb ik niet weerhouden voor het boek. Ik probeerde nadien meer het accent te leggen op de schoonheid, de rust, het schaduwspel. 

EXit: ‘ Negentig foto’s zonder zwakke punten: hoe hebt u telkens het cliché kunnen of moeten vermijden?

Darthet: ‘Het is vooral aan de kijker om de foto’s te ervaren als kadrage, snit van iets wat gekend is. En hopelijk vaak op een niet- conventionele manier, en soms ook op zo’n symmetrische wijze dat de essentie duidelijk is en de compositie rustig. Voor mij is de stad, iedere stad eigenlijk, geen cliché, afhankelijk van hoe je het bekijkt, de lichtinval, de schaduwen, de snit in acht genomen natuurlijk. Zuurstof krijgen als kijker om een eigen kijk te hebben is een  belangrijk item geweest voor mijn project.’ 

EXit:  Welke stadszichten hebben u het meest verrast?

Darthet: ‘Het Jan van Eyck plein heeft zo’n sterk perspectief, alsook het gedeelte van het Zand rond het Concertgebouw. De vormelijke finesse en de abstractie van sommige pleinen of straten zijn a-typisch Brugs, en net daarom zo interessant om te fotograferen. Contrasten zijn altijd mooi in een stad. Soms ging ik de ruimte bekijken als een architect.’ 

EXit: Hoe is Peter Verhelst in dit verhaal betrokken?

Darthet: ‘We kennen mekaar van eerdere samenwerking. Ik mailde hem en hij antwoordde dat hij er zou aan beginnen. Ik liet hem uiteraard de artistieke vrijheid en toen het gedicht in m’n mailbox zat was ik er even van m’n melk van. Zoveel lagen, zoveel gevoelens, soms begrijpelijk, soms moeilijk en lastig. Niettegenstaande we mekaar tussenin niet gebrieft hebben viel voor mij de puzzel echt wel. Het pure gevoelsmatige zat ook in mijn foto’s, althans dat vond ik. Maar nogmaals, ik heb de kijker en lezer wellicht ook de vrijheid gelaten van interpretatie. Daarom gaat het voor mij veeleer over stilte dan over de lock-down. Ik hoorde ook veel mensen luidop genieten van de situatie als wandelaar, kijker . Al is de lock down een ramp voor de stad en zijn handel.’

EXit: Hoe maken professionele fotografen vandaag nog het verschil?

Darthet: ‘Door de andere insteek en visie. Technisch zijn vele mensen fotograaf. Qua beleving en sfeer en zeker om in opdracht te werken heb je toch een grote dosis empathie nodig. Ik ben nog altij grote fan van het beroep en voel me er iedere dag beter bij. Door les te geven in volwassenenonderwijs heb ik zelf heel veel inzicht gekregen en bijgeleerd, het bijleren stopt nooit, gelukkig en niet zozeer in de technische kennis. Fotografie is eindelijk volwassen aan het worden en vele creatieve mensen gebruiken nu het medium als expressievorm. Dat is fijn om te zien en te beleven. Maar dat heeft niks te maken met een haarscherpe foto te maken, eerder met beleving en creativiteit.’

EXit: De keuze voor kleur versus zwart-wit. Kleur wint?

Darthet: ‘Zwart- wit was een overweging, kleur heeft het gehaald. Ik wandelde rond en zag alles in kleur. Het is net te fotografisch voor mij om dan alles in zwart -wit te brengen, temeer omdat de lente zich niks aantrok van de lock-down. Ik vond het licht, de tinten en kleurschakeringen een meerwaarde. Het was en is ook een grotere uitdaging om een reeks te bouwen, bestaande uit verschillende momenten en dagen en deze selectie in kleur te brengen. Maar mijn volgende project zal in zwart-wit zijn.’ (LF)

Het boek ‘Stilleven’ van Jan Darthet is verkrijgbaar in de Brugse boekhandel Raaklijn of online op http://www.brugge2020.be