Exit Magazine

Het boek ‘Raven en kraaien, eksters en gaaien’ van de Brugse natuurgids Johan Boussauw vertelt over onze houding tegenover de natuur door de eeuwen heen. Het handelt dus evengoed over de mens als over de kraaiachtigen en is daarmee een stukje cultuurgeschiedenis over mens en vogel.

Johan Boussauw: ‘Het boek biedt een verzameling van teksten en gegevens uit geschreven bronnen, daterend vanaf de oudheid tot het einde van de negentiende eeuw. Het bronnenmateriaal is divers: enerzijds beschikken we over geschreven bronnen zoals de eerste moraliserende bestiaria, de middeleeuwse encyclopedieën en de eerste schuchtere pogingen van wetenschappelijke studies. Voorts is er het mondeling overgeleverde volksgeloof dat vooral rond 1900 door volkskundigen werd genoteerd in de diverse ons omringende landen. Ook onderwerpen als bijgeloof, magie, mystiek, sprookjes, mythen, sagen, jacht, verdelging, voorspelling, geneeskunde en naamgeving komen uitgebreid aan bod.’

EXit: Waarom vinden we kraaiachtigen weinig sympathiek?

Boussauw: ‘Kraaien, eksters en gaaien zijn overal en alomtegenwoordig. Ze zijn rumoerig en brutaal. Ze hebben een niet melodieus gekras. Bovendien zijn het plunderaars die eieren en jonge vogels roven en berokkenen ze schade aan de landbouw. Vroeger bracht men ze in verband met dood en onheil. Omwille van die eigenschappen werden ze op allerlei manieren bestreden. Dit leidde uiteindelijk tot de uitroeiing van de raaf in ons land.’

EXit: En toch: ze zijn slim en sluw.

Boussauw: ‘Het zijn slimme vogels en meestal zijn ze goed op de hoogte van wat er zich in hun omgeving afspeelt. Er is weinig dat hen ontgaat. Het zijn uitgesproken sociale vogels. Daardoor hebben ze een uitgebreid gamma aan geluiden ontwikkeld, waardoor ze gedetailleerd met elkaar kunnen communiceren. Ze beheersen een tachtigtal verschillende roepen. Binnen de groep heerst er een strikte hiërarchie. De vogels herkennen elkaar individueel en ze zijn ook in staat gezichten te onthouden. Men is het er over eens dat kraaiachtigen de hoogste intelligentie hebben die er bij vogels te vinden is.’ (LF)

Raven en kraaien, eksters en gaaien, Johan Boussauw, uitg. Bibbook.be