Exit Magazine

Foto EDM

‘De stilte tussen de muzieknoten is misschien het meest wezenlijke van de muziek’

‘Waar vind je nog echte troost?’ Zo luidt de slogan waarmee de uitbaters van koffiehuis Li-O-Lait (Dweersstraat 30) de klanten lokken. Hier spreken we af met de Brugse professor filosofie en economie Hendrik Opdebeeck. Aanleiding: het boek ‘Troost in muziek’ waarin hij en andere melomanen hun liefde tot Bach, de allergrootste, betuigen. En straks slaat de Bach Academie hier haar tenten op…

 EXit: Filosofen zijn gegeerd en de media voeren ze graag op.

Hendrik Opdebeeck: ‘Daar is zeker niets mis mee. Mensen zoeken naar houvast in verband met betrouwbare kennis, hun handelen en wat zin geeft aan het leven. Het filosofische antwoord blijkt voor de meeste mensen wel niet altijd te volstaan. Zo komen ze bijvoorbeeld terug bij de doorleefde bronnen van de ethiek. In die zin is het boeddhisme vandaag erg in trek. Vaak leidt de interesse voor het boedhisme dan weer naar de herontdekking van authentieke christelijke roots zoals te vinden bij de ecologist Franciscus van Assisi, bij priester Daens die pleitte voor meer sociale rechtvaardigheid of bij Benedictus’ Ora et Labora dat pleit voor stilte in en naast je werk. Dit alles is zoveel meer dan een modegril in tijden als de onze.’

EXit: De zin van het leven zoek je het best niet in de economie?

Opdebeeck: ‘Per definitie heeft economie natuurlijk wel veel zin om op een gedegen manier ons dagelijks bestaan te verzekeren. We kunnen niet zonder, maar evenmin zonder het zoeken naar een bredere zingeving. Wat nu dreigt ondergesneeuwd te worden door een nuttigheidsdenken in haast alle sectoren van ons leven. Deze laatste problematiek werkte ik uit in een eerder boek Zingeving in Economie. Een utopie? (2016). ’

EXit: U groeide op in het post Mei-68 klimaat, maar koos toch voor de klassieke muziek. Niet evident.

Opdebeeck: Mijn grootvader bezorgde mij voor mijn communie de orgelwerken van Bach, mijn ouders serveerden ons een gezellig zondags ontbijt met de Brandenburgse Concerten en later loodste mijn Gentse schoonvader mij mee naar de Bijloke voor adembenemende concerten met het Collegium Vocale. Zo ontwikkelde ik een passie voor polyfonie en interessante barokmuziek. Zowel Monteverdi als Bach zijn voor mij sinds mijn puberteit de uitdrukking van mijn zoeken naar klanken die troostten. Hierdoor zette ik me af tegen een lawaaierige popcultuur rondom mij. Een belangrijke gids hierbij was Paul Hanoulle, de bezieler van Ons Dorado, het succesvolle jeugdmuziekensemble van het Sint-Lodewijkscollege waarin ik blokfluit mocht spelen. Ook Sigiswald Kuijken (LF. La Petite Bande) pleit geregeld voor meer stilte in de samenleving. Dit, onder meer, vanuit zijn liefde voor de stilte tussen en na de muzieknoten, als misschien wel het meest wezenlijke van de muziek.’

EXit: U geeft een citaat van Philippe Herreweghe als aanzet voor uw boek Troost in muziek: ‘We moeten zorgen voor een spirituele ecologie’.

Opdebeeck: ‘In een interview vertelde Herreweghe over zijn eerste Mattheus-uitvoeringen waarbinnen ook plaats was om grondig na te denken over onderwerpen zoals het teloorgaan van een spirituele ecologie in onze samenleving. Is er ook vandaag inderdaad iets belangrijkers in onze samenleving dan spirituele ecologie? Zowel het milieu als het hart van velen lijden onder ons technologisch economisch bestel. Misschien is het maar wanneer de mens de natuur weer vanuit een of andere spiritualiteit tegemoet treedt, dat er toch een fundamentele oplossing komt voor de klimaatopwarming. Maar dan zit ik al in de kern van mijn volgend boek Zingeving in Ecologie.’

De rest van het interview leest u in EXit januari. Gratis mee te nemen op meer dan 150 verdeelpunten in en rond Brugge.