Exit Magazine

Foto EDM

‘We zijn nog te vriendelijk voor radicalen van alle strekkingen’

Wie op een gniffelende manier wil terugblikken op het jaar 2016, kan best het boek ‘Exit 2016’ van Marec aanschaffen. Naar jaarlijkse gewoonte gaat de Brugse cartoonist ook deze keer weer geen enkel thema uit de weg in zijn publicatie en fileert hij alweer de politiek en de actualiteit in enkele pennentrekken op groteske wijze. ‘Als een tekening een mens kan vastnemen en kwaad kan krijgen, fantastisch toch?’, stelt hij.

EXit: Was 2016 een boeiend jaar?

Marec: ‘Absoluut, het was boeiend en zwaar tegelijk, al moest het einde van 2015 door de aanslag in de Bataclan ook niet onderdoen. De aanslagen in Brussel hebben een diepe indruk nagelaten, veel belangrijke en inspirerende personen zijn overleden… Je kunt wel stellen dat er een pak van onze zekerheden in 2016 weggevallen is. Nu we door onze galerie The Cartoonist zelf veel in Brussel zitten, voelen we die golvende bewegingen van onzekerheid nog meer aan. De gevolgen van 22 maart zijn nog altijd goed voelbaar. De titel van mijn boek refereert er ook naar, al had ik oorspronkelijk een andere titel in gedachten, met name Vlucht 2016. Een verwijzing naar een nummer van een vliegtuigvlucht én de vluchtelingenproblematiek.’

EXit: De aanslag op de redactie van Charlie Hebdo in januari 2015 trof natuurlijk rechtstreeks jouw beroep.

Marec: ‘Klopt. En de aanslagen in Brussel troffen ons ook rechtstreeks aangezien onze galerie The Cartoonist zich in Brussel bevindt. We zijn onlangs verhuisd naar een andere locatie, in de Lang-Levenstraat 40 in Elsene. Waar we vroeger zaten, zag je soms meer militairen passeren dan gewone voorbijgangers. In enkele jaren tijd is er veel veranderd in die buurt. Toeristen bleven weg en de ene zaak na de andere zaak sloot er zijn deuren. In mijn boek heb ik een tekening gemaakt van Abrini, de man met het hoedje, die gearresteerd werd. Ik ervoer dat als een opluchting, dat ze tenminste die al hadden geklist. Op de tekening zie je hem zijn hoedje afdoen voor de politie, een soort ‘chapeau’. Nooit gedacht dat ik in mijn leven nog een hommage zou brengen aan de politie, maar plotseling word je op een vreemde manier bondgenoten en sta je aan dezelfde kant. Cartoonisten en politiemensen zijn in de voorbije jaren vaak samen in één adem genoemd, als doelwit.’

EXit: Heb je nu meer schrik als cartoonist?

Marec: ‘Eigenlijk niet, al ben ik wel wat op mijn hoede. Je moet maar in de verkeerde brievenbus vallen en je hebt het zitten. Iemand die via de sociale media jouw tekening verspreidt met een ongelukkige of een onjuiste vertaling, kan al voldoende zijn om in de problemen komen.’

EXit: Teken je vandaag anders dan vroeger?

Marec: ‘In de zin van voorzichtiger? Neen. Ik werk voor een krant, ik teken alleen maar over zaken die zich voordoen. Ik voel niet de behoefte om ’s avonds plots een tekening te maken over de profeet. Als het een nieuwsitem is, dan maak ik er wel weer een tekening over. Het is wel een feit dat je visie verandert. We moeten niet naïef zijn, het gaat niet om enkelingen. De reflex van ‘we gaan die mensen sparen, we gaan ze het niet lastig maken’, daar doe ik niet meer aan mee. We moeten kritisch zijn ten opzichte van alle radicalen. Kijk als voorbeeld nog eens op YouTube naar het filmpje van Hans Teeuwen die op de ‘pijnbank’ ligt bij de Meiden van halal. Je kunt daar alleen maar een voorbeeld aan nemen. We moeten meer onze mond durven opendoen. Teeuwen doet het op zo’n ontwapende manier. Hij lokt het uit en zij trappen er recht in.’

EXit: Is het niet de taak van een cartoonist om kritisch te zijn?

Marec: ‘Ja, zonder kritiek geraken we nog meer in de shit. We zijn nog te vriendelijk voor radicalen van alle strekkingen. Over de islam heb ik ook te weinig mijn mond opengedaan.’

EXit: Voel je je daar schuldig over?

Marec: ‘Ja, eigenlijk wel. Zwarte Zondag is nu al 25 jaar geleden. Ik vond dat verschrikkelijk, maar toen hadden we daar anders en beter op moeten reageren. Toen kon het nog. We waren vooral bezig met die Blokkers, maar het ging over veel meer mensen die angst hadden. We woonden toen niet op plaatsen waar die problemen zich manifesteerden. Die eerste volkse mensen in wijken in Brussel en Antwerpen hebben dat direct aangevoeld. We hadden beter naar hen moeten luisteren. De angst die toen in die kleine wijken leefde, zit nu verspreid over heel Europa. We zijn daar veel te los over gegaan. Door ons snobisme zijn de problemen voor alle culturen alleen maar groter geworden.’

EXit: Spijt van bepaalde cartoons?

Marec: ‘Niet echt. Alleen over de slechte cartoons die ik heb gemaakt. Een goede cartoon staat niet ter discussie. Als een tekening een mens kan vastnemen en kwaad kan krijgen, fantastisch toch?’

EXit: Jouw sterkte blijft dat je er altijd in slaagt om verschillende nieuwsfeiten tot een geheel te creëren.

Marec: ‘Ja, ik zorg er wel voor dat als er twee of drie thema’s in verwerkt zitten, dat je minstens één ervan kunt begrijpen. Als je de andere ook nog vindt, dan is het zeker goed. Je krijgt maar een hele kort tijd, hé. Een cartoon wordt meestal in minder dan vijf seconden bekeken. Mijn stijl is eenvoudiger geworden door de plaats van mijn cartoons in de krant. Ik doe mij ding in een klein ‘kotje’ in de krant. Dat heeft mee mijn stijl gevormd. Eenvoudig en snel. Uit onderzoek blijkt dat mijn tekening het meest ‘gelezen’ item is in de krant.’

EXit: Je tekent al bijna een kwarteeuw dagelijks voor kranten en tijdschriften. Sluipt er een zekere routine in je werk?

Marec: ‘Ja, maar dat past zijn eigen aan. Mijn stijl is ook al helemaal anders dan vroeger. Dat verandert ook in je hoofd. Als ik nog altijd hetzelfde zou maken, dan zou dat nu flauw zijn. Tijden veranderen, net als ikzelf en mijn tekenstijl.’

EXit: Kun je nog vrolijk worden als je het nieuws beluistert?

Marec: ‘Heel leuk is het allemaal niet, maar dat wil niet zeggen dat ik me ongelukkig voel. Het is een serieuze val die klaarstaat om zo te worden. Ik wil juist dat pessimisme vermijden.’

EXit: Ik vind dat jouw tekeningen een zekere positivisme en frisheid uitstralen, hoe somber het nieuws ook is waarover je tekent.

Marec: ‘Ik hoop het en dat vind ik een groot compliment. Er zijn nog zoveel jongeren die kansen moeten krijgen. Ik moet het nieuws wel filteren in mijn hoofd en er iets hoopgevends zien van te maken, op welke manier dan ook. Zonder evenwel vals optimistisch te worden.’

EXit: Je kent nooit rust in je hoofd, hé?

Marec: ‘Eigenlijk niet.’

EXit: Vervelend?

Marec: ‘Ja, want ik ga ermee slapen. Meer dan vroeger. Na mijn werk kijk ik ’s nachts nog eens naar de herhalingen van De Afspraak en Terzake. Daarom dat ik af en toe graag eens iets anders doe.’

EXit: The Cartoonist zorgt voor de nodige rust in je hoofd. En is ook een goede zaak voor de ontsluiting van je oeuvre, wellicht…

Marec: ‘Ik schat dat mijn oeuvre intussen ongeveer 25.000 tekeningen omvat. Cartoonisten maken tekeningen die na een dag eeuwig in de kast dreigen te verdwijnen. Vind ik een jammerlijke zaak. Met The Cartoonist hebben wij ons nu gegroepeerd. Ondertussen telt ons collectief al 25 Belgische perscartoonisten. Via onze galerie kunnen wij de tekeningen van al die mensen tonen. We kunnen de perscartoon een plaats geven en zo uit zijn kader van de krant of het tijdschrift halen. Het vraagt veel denkwerk en we zetten voorzichtige stappen. Het is voor ons belangrijk dat we zowel in Brussel als in Brugge een galerie hebben. Brugge en Brussel zijn met elkaar gelinkt, ook op toeristisch vlak. Toeristen die Brussel bezoeken, zakken ook af naar Brugge.’

EXit: Tot slot: pensioen nog (lang) niet in zicht?

Marec: ‘Mijn bedoeling is om zo lang mogelijk te tekenen. Kijk naar mijn grote held Wolinski. Op zijn tachtigste maakte hij nog prachtige tekeningen, ze hebben hem moeten neerschieten om hem te doen stoppen. Een oude schrijver die in bibberend handschrift iets neerschrijft, dat maakt het alleen maar mooier.’

EXit: Je neemt dus afscheid met bibberende cartoons?

Marec: ‘Ja, net zoals ik ooit begonnen ben!’

(ADC)

__

‘Exit 2016’ is uitgegeven bij Van Halewyck en is te koop in elke boekhandel. The Cartoonist (Sint-Jakobsstraat 6, 8000 Brugge) is elke donderdag, vrijdag en zaterdag open van 11.30 tot 18.00 uur. Meer info: www.thecartoonist.be